فرار از خانه با یک نفع غیر منتظر همراه شد- برای اولین بار دختران به مدرسه میروند.
عالیه ده ساله و اسما هشت ساله پس از فرار در پی افزایش خصومت بین نیروهای دولتی و شبه نظامیان در نزدیکی مرز افغانستان، دو هفته پیش به اردوگاه پناهندگان جلوزی رسیدند.
به گفت مادرشان، آمنه بی‌بی، که خود هرگز به مدرسه نرفته است، آنها از دریافت مداد و مداد رنگی از معلمشان خیلی هیجان زده شدند.
بی‌بی به IRIN گفت: چند روز پیش دخترانم را ثبت نام کردم. این آسان بود چون تعداد دختر بچه‌ها زیاد بود و کارکنان اردوگاه به کمک آمدند تا آنها را ثبت نام کنند. در نزدیکی روستای محل زندگی ما، وادی تیراه، مدرسه برای دختران وجود ندارد.
آنها از جنگ اخیر در وادی تیراه در منطقه قبایلی خیبر، قسمتی از نواحی قبیله نشین فدرال پاکستان (fata)، به همراه حدود ۴۸۰۰۰ نفر دیگر که تقریبا نیمی از آنها کودک هستند و اخیرا آواره شده اند، فرار کرده اند.
در گریز از خانه، تعداد زیادی خانواده روزها پیاده سفر کرده اند، این خانواده‌ها نیاز به سر پناه موقت، غذا، آب آشامیدنی پاکیزه، و دیگر مایحتاج ضروری دارند که دولت و آژانس‌های کمک رسانی برای تامین اینها با مشکل مواجه هستند.
طبق گفته دفتر هماهنگی امور انسان دوستانه سازمان ملل متحد (ocha)، از ۳۶۶ میلیون دلار نیاز امسال به کمک‌های بشر دوستانه در FATA و ایالت پختون خوا (kp)، تنها ۶۴ میلیون دلار در حال حاضر موجود است.
با این وجود اردوگاه خدمات آموزشی را در سطحی ارائه میدهد که در شهر‌های محل زندگی (آنها) در دسترس نبوده. میزان سواد و ثبت نام در مدارس در شهر‌های FATA پایین‌ترین میزان در کشور هستند.
دیبا شبنم، مأمور برنامه آموزش برای یونیسف در پیشاور مرکز ایالت KP پاکستان گفته است: میزان کلی سواد در نواحی قبیله نشین فدرال پاکستان، ۱۹.۹ درصد است که از این میزان ۳۴.۲ درصد برای پسران و ۵.۷۵ درصد برای دختران است. در حالیکه به گفت او در اردوگاه میزان کلی سود ۴۲.۷ درصد است: برای پسران ۴۴.۴ درصد و برای دختران ۳۷ درصد. او این رشد نرخ سود را به بسیج همگانی مستحکم، در دسترس بودن مدارس، محیط‌های یادگیری مناسب برای کودکان، فراهم آوردن لوازم مدرسه برای مدارس و دانش آموزان دانست.
بازگشت به خانه
نقل مکان توده اخیر از وادی تیراه تنها آخرین جا به جایی در میان موج‌های زیاد مهاجرت از FATA بود ؛ پاکستان به زودی یکی از معدود کشورهایی خواهد بود که بیشتر از یک میلیون مهاجر داخلی (درون مرزی) دارند (idps).
مهاجران داخلی که بعد از چندین سال به خانه برگشته اند می‌گویند: (حالا) پس از گذراندن این مدت در اردوگاه پناهندگان جلوزی، نبود آموزش با کیفیت (در محل زندگیشان) خیلی بیشتر احساس میشود.
محمد سلیم الله پدر ۳ کودک می‌گوید: هیچ مدرسه خوبی اینجا وجود ندارد. ما به خار (شهر اصلی منطقه باجور در FATA) نقل مکان کردیم تا بچه‌های من بتوانند از یک آموزش مناسب برخوردار شوند، زیرا مدارس روستایمان خیلی ضعیف هستند.
اما او می‌گوید که تعداد زیادی از معلمان، باجور را ترک کردند تا از جنگ فرار کنند، و استاندارد‌ها بسیار پایین است. او نگران است که پسر ۱۲ ساله اش ترک تحصیل کند به خاطر اینکه تحصیل را بی فایده می‌بیند.
سلیم الله می‌گوید او (پسر ۱۲ ساله اش) و دو فرزند کوچکتر، مدرسه به مراتب بهتری که برای مدت ۳ سال در اردوگاه جلوزی به آن میرفتند را از دست دادند.
اویس خان که در سال ۲۰۰۴ از درگیریها در باجور فرار کرد سر انجام به جلوزی رسید. در آنجا دو دختر وی، که حالا ۱۳ و ۱۵ سال دارند مدرسه را آغاز کردند. خان سال گذشته به روستایش بازگشت.
او می‌گوید: هیچ مدرسه‌ای بالاتر از مقطع ابتدایی در روستای ما نبود. دختران من بسیار باهوش و خیلی مشتاق یادگیری هستند. من آنها را به پیشاور فرستادم تا با خواهرم زندگی کنند، تحصیل کنند و آیندهٔ بهتری داشته باشند.
او همچنین می‌گوید که بیشتر دخترانی که از مدرسه‌های اردوگاه‌ها بازمیگردند ترک تحصیل میکنند، حداقل در باجور که به گفته او معدود مدارسی هم که وجود دارند از نظر کیفی بسیار ضعیف هستند.
اما در حالیکه والدینی مانند سلیم الله و خان از مدارس محل زندگیشان مأیوس شده اند، می‌گویند که زندگی در اردوگاه پناهندگان به آنها درک قویتری از آموزش و پرورش داده است.
محمد صدیق ، یک معلم داوطلب در اردوگاه پناهندگان می‌گوید: من خانواده‌هایی را از FATA می‌شناسم که قبلا فرزندانشان را در مدرسه ثبت نام نمی‌کردند اما پس از بازگشت از جلوزی تصمیم به این کار گرفتند.
صدیق می‌گوید: یک کودک که من آموختن به او را در سال ۲۰۰۶ آغاز کردم به تازگی امتحانات نهایی مدرسه را در منطقه خرم (پاکستان) به خوبی پشت سر گذاشته و به دانشگاهی در کوهات (پاکستان) خواهد رفت. بنابرین، حداقل در بعضی موارد، تحصیلات در اردوگاه بر روی زندگی‌‌ها تاثیر (خوبی) میگذارد. این پسر، حکیم، آینده بهتری خواهد داشت.
ترجمه: گ. ش