مریم رحمانی
تابستان امسال برای یک ترم به پرتغال رفتم. بعد از تجربه درس خواندن در آلمان درس خواندن در پرتغال تجربه به کل متفاوتی بود. در پرتغال ایرانی های زیادی زندگی نمی کنند. لااقل به نسبت جایی مثل آلمان. من که شخصا طی ۵ ماه کسی را ندیدم در دانشگاه. برای همین واکنش دوستان خارجی و بخصوص پرتغالی ام در مقابل شنیدن اینکه ایرانی ام جالب بود. ماه آخر اقامتم در پرتغال با لویس آشنا شدم. لویس پسر جوانی بود که در دانشگاه حقوق خوانده بود و بعد از چند سال کار کردن با وکیل های مختلف حالا دفتر خودش را راه انداخته بود و کارش خوب بود. بعد از اینکه فهمید ایرانی هستم گفت: ایران! چه جالب. من همین چند هفته پیش سفارت ایران بودم. داشتم خواستنم بگویم امیدوارم تجربه خوبی بوده باشد که گفت البته تجربه ی خیلی خوبی نبود.
او تعریف کرد که چند ماه پیش یک زوج ایرانی به او مراجعه کرده اند برای طلاق و ثبت آن در سفارت. او هم فکر کرده کاری است که در چند هفته تمام می شود اما هفت ماه طول کشیده. هر بار برای یک امضا باید به یک شهر دیگر می رفته . از همین قبیل دشواری های بوروکراتیک. گفت چند ماه طول کشید تا بالاخره گفتند می توانید بیایید برای جاری کردن صیغه طلاق. فقط باید دو نفر شاهد ایرانی بیاورید.
لویس گشته و دو نفر شاهد پیدا کرده و با توجه به تجربه اش قبل از عازم شدن به لیسبون تماس گرفته که من شاهد پیدا کردم و داریم میاییم آنجا. مشکلی نیست؟ طرف سفارتی گفته که شاهدهایت زن هستند یا مرد؟ لویس گفته زن٬ و مامور سفارت جواب داده که پس باید چهار تا شاهد بیاوری. گفت پرسیدم چرا آخر؟ فرقش چیست؟ آنها هم گفته اند شهادت زن “نصف” مرد است.
یک لبخند تلخی زدم که یعنی می فهمم چرا و آشنا هستم با این فضا و گفتمان” نصف بودگی” گفت می فهمی؟ نه فکر نکنم دقیقا بفهمی. تو داری دور از خانواده ات تنها درس می خوانی کار می کنی زندگی می کنی، من و تو هر دو اینجا نشسته ایم کنار هم و با هم قهوه می خوریم اما اعتبار حرف تو نصف من است، شهادت دادن تو برای طلاق نصف من ارزش دارد.
لویس بعد خاطره های بامزه ای از پیدا کردن آن دو تا دختر دیگر تعریف کرد و گفت فکر کرده چطور است یک پسر پیدا کند با دو تا دختر و اینکه حس کرده دارد چرتکه می اندازد که یک مرد به عبارتی می شود دو تاز زن. .آخر سر که دخترخاله های یک ایرانی را پیدا کرده٬ مشکل پیدا کردن «لباس مساعد سفارت ایران» پیش آمده!(تکثیر سوررئالیسم ) . با یک دل سوخته ای می گفت وسط لیسبون با چهار تا دختر غریبه داشتم دنبال روسری می گشتم!
آن روز گذشت، من هم برگشتم از پرتغال. از آن موقع همه اش با خودم فکر می کنم یعنی من هر تلاشی که بکنم اعتبار حرفی که می زنم همچنان نصف یک انسان کامل محسوب می شود؟ یعنی فهمیدن اینکه زن ها دارند درس می خوانند، سیاستمداری می کنند و در دنیا تغییر ایجاد می کنند،فهمیدن اینکه دنیا عوض شده، آدم ها عوض شده اند انقدر سخت است؟
———-
توضیح: در قانون جدید آیین دادرسی مدنی، برای تمام دعاوی شرط جنسیت برای شهادت گذاشته شده است.
قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی:
ماده ۲۳۰ – در دعاوی مدنی ( حقوقی ) تعداد و جنسیت گواه ، همچنین ترکیب گواهان با سوگند به ترتیب ذیل می باشد : الف – اصل طلاق و اقسام ان و رجوع در طلاق و نیز دعاوی غیر مالی از قبیل مسلمان بودن ، بلوغ ، جرح و تعدیل ، عفو از قصاص ، وکالت ، وصیت با گواهی دو مرد . ب – دعاوی مالی یا آنچه که مقصود از آن مال می باشد از قبیل دین ، ثمن بیع ، معاملات ، وقف ، اجاره ، وصیت به نفع مدعی ، غصب ، جنایات خطائی و شبه عمد که موجب دیه است با گواهی دو مرد یا یک مرد و دو زن . چنانچه برای خواهان امکان اقامه بینه شرعی نباشد می تواند با معرفی یک گواه مرد یا دو زن به ضمیمه یک سوگند ادعای خود را اثبات کند . در موارد مذکور در این بند ، ابتدا گواه واجد شرایط شهادت می دهد ، سپس سوگند توسط خواهان ادا می شود . ج – دعاوی که اطلاع بر آنها معمولا در اختیار زنان است از قبیل ولادت ، رضاع . ، بکارت ، عیوب درونی زنان با گواهی چها ر زن ، دو مرد یا یک مرد و دو زن . د – اصل نکاح با گواهی دو مرد و یا یک مرد و دو زن .
همچنین به موجب ماده ۲ نظامنامه ماده ۲ ثبت ازدواج و طلاق مصوب ۱۳۱۰ سند ازدواج یا طلاق برای اینکه سند رسمی محسوب شود لازم است علاوه بر سایر شرایط موجود در نظامنامه مذکور فوق به امضا اشخاص ذیل برسد: زن و شوهر در سند ازدواج – شوهر در طلاقنامه مجری یا مجریان صیغه ازدواج یا طلاق امضا دو شاهد یا بیشتر به نحوی که سند مجموعاً دارای لااقل شش امضا باشد.
Tags: ایران, تبعیض جنسیتی, شهادت, طلاق