منبع: شبکه تحلیلگران افغانستان[۱] (AAN)

کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC)[2] «تا به حال وجود داشته است»، این را ناوی پیلاوی، کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل[۳] (UNHCHR) می‌گوید، “یک موسسه مهم و معتبر” که “تا کنون” مهم بوده است.

پیلای در حال بازدید از افغانستان بود که تا حدی به بحث در مورد ریسک اینکه کمیسیون «موقعیت» خود را در اعتباربخشی بین‌المللی که قرار است در ماه نوامبر انجام شود از دست بدهد، پرداخت. مشکل، روش نادرستی است که بر اساس آن کمیسرهای جدید در سال جاری انتخاب شدند. پیلای می‌گوید هیچ تضمینی وجود ندارد که حامد کرزای (رئیس جمهور افغانستان) این انتصاب‌ها را مورد بازبینی قرار دهد. گزارش ساری کووو[۴] و کیت کلارک[۵] برای AAN

این اولین سفر ناوی پیلای به افغانستان بود و او تا حدودی به دلیل موضوع کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) به این سفر آمد. او در خلال سفرش از ۱۵ تا ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۳ گفت که «عمیقا» از حامد کرزای تقاضا دارد که به «رفع مشکل» انتصاب از کمیسیون مستقل حقوق بشر بپردازد، اما اعتراف کرد که دست خالی برگشته است. در کنفرانس مطبوعاتی در پایان این دیدار، او از رئیس جمهور و دولت ]افغانستان[ در خواست کرد تا با بذل توجه ویژه به گونه‌ای عمل کنند تا اطمینان حاصل شود که دستاوردهای حقوق بشر در ۱۲ سال گذشته قربانی مصلحت‌طلبی‌های سیاسی چند ماه قبل از انتخابات نشود. او به این صورت سخنان خود را جمع‌بندی کرد که:

«. . . . به طور خلاصه، من این سفر به افغانستان را با احساسات پیچیده‌ای به پایان می‌برم. در این فاصله در بعضی جلسات خوب شرکت کردم، و برخی تعهدات مهم را به ویژه از زبان دو تن از رؤسای جدید در سمت‌های امنیتی شنیدم. اما نگرانی من این است که بهبود وضعیت حقوق بشر نه تنها  اوج نگرفته بلکه سرعت حرکت نزولی آن نیز در حال کم شدن نیست.»

متن این کنفرانس مطبوعاتی را به عنوان ضمیمه مقاله و به صورت آنلاین از اینجا بخوانید.

این جملات، جملاتی محکم  و صریح  از زبان کمیساریای عالی است و باید برای تمام کسانی که متعهد به حقوق بشر در افغانستان هستند به عنوان هشدار و زنگ خطر تلقی شود. با توجه به روند ناقص و مشکل‌دار انتصاب‌های فعلی در کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) و در نظر گرفتن این واقعیت که کمیسیون مورد اشاره در حال حاضر در خطر از دست دادن مجوز رسمی وضعیت A خود (بر اساس تأیید اعتبار انجام شده توسط کمیته بین المللی هماهنگی نهادهای ملی حقوق بشر[۶] (که به اختصار ICC خوانده می‌شود) است، این دو نکته تنها موارد نگرانی نیستند و نمونه‌های دیگری نیز گزارش شده است.

AAN چندین بار حذف یک‌جانبه‌‌ی سه نفر از اعضای کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) را در دسامبر ۲۰۱۱ و همچنین فراز و نشیب‌های انتصاب اعضای جدید را گزارش کرده است (اینجا و اینجا را ببینید). نتیجه‌ی نهایی این بود که خانم سیما سمر، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC)، مجبور به پذیرش سمتی شد که مایل به احراز آن نبود. تنها یکی از پنج نفر اعضای جدید کمیسیون پیشینه‌ی کار در زمینه‌ی حقوق بشر را داشته‌اند و بحث‌برانگیزین موضوع، انتصاب یکی از اعضای سابق طالبان به عنوان عضو این کمیسیون بود.

اطلاع از جو بد کمیسیون در مصاحبه‌ای در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۳، زمانی که یکی از اعضای جدید، قدریه یزدان پرست، در مصاحبه‌ای طلوع نیوز (به صورت آنلاین در دسترس نیست) آشکار شد. در این مصاحبه قدریه سمر و برخی دیگر از اعضای کمیسیون را به تضعیف تازه واردان متهم کرد. او از کمیسیون  به خاطر «انجام ندادن هیچ گونه فعالیتی در راستای حقوق بشر» انتقاد کرد و از همه‌ی اعضای کمیسیون خواست که استعفا بدهند. بیانیه‌ی یزدان پرست غیرمنتظره نبود. [در این بیانیه آمده است]: چون رئیس جمهور کرزای اعضای جدید کمیسیون را به صورت یک جانبه و بدون اخذ تأیید از سیما سمر یا بدون هر نوع فرایند مشورتی منصوب کرده است، کمیسیون در حال حاضر توسط یک شکاف بین اعضای قدیمی و جدید کاهش رتبه می‌یاید.

مجوز رسمی وضعیت A بالاترین سطح ممکن اعتباردهی است و به معنای وجود یک نهاد ملی حقوق بشر است که در تطابق کامل با اصول پاریس حاکم بر نهادهای حقوق بشر است. (اینجا را مشاهده کنید). حتی آن زمان که کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) وضعیت A خود را دریافت کرد، روشی که به تصویب این تأییدیه انجامید بحث برانگیز بود: قانون کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) مسئولیت انتصاب اعضا را به رئیس دولت می‌دهد که با اصول پاریس تناقض دارد. زیرا بر اساس اصول پاریس این انتصاب‌ها بیشتر بر اساس یک فرایند مشورتی پیش‌بینی شده است. کمیسیون‌های ملی حقوق بشر، نهادهای غیر دولتی نیستند، بلکه نهادهای دولتی مستقل هستند و باید از مقام‌های اجرایی مقداری فاصله داشته باشند. تأخیر زیاد در انتصاب اعضای کمیسیون و روشی که اعضا بر اساس آن این افراد منصوب شدند، چیزی است که در حال حاضر مجوز رسمی وضعیت A کمیسیون را در معرض خطر قرار داده است .

ریچارد بنت[۷]، که نماینده‌ی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل (UNHCHR) در افغانستان در زمان اخذ مجوز رسمی کمیسیون مستقل حقوق بشر این کشور بود و علاوه بر آن به صورت همزمان در مسائل مربوط به مجوز رسمی از کمیسیون ملی حقوق بشر در جنوب سودان و نپال فعالیت می‌کرد به AAN گفت: «اگر کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) مجوز رسمی وضعیت A خود را از دست دهد، این مسأله باید به عنوان بازتابی از تعهد دولت به حقوق بشر و نه به عنوان بازتابی از نحوه‌ی فعالیت این کمیسیون تلقی شود»

در صورتی که کمیسیون وضعیت A خود را از دست بدهد، برخی از حامیان مالی ممکن است نخواهند یا به دلیل قوانین خود (به عنوان مثال اتحادیه اروپا)، قادر به اهدای کمک مالی به کمیسیون نباشند . کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) می تواند خود را به خاطر انتصاب‌های رئیس جمهور [به نوعی] «مجازات شده» تلقی کند، در حالی که بر آن کنترلی ندارد. قابل تصور است که حامیان مالی در مقابل می توانند با تهدید به کاهش بودجه‌ی عمومی اهدایی به دولت [افغانستان] به انتصاب جدید واکنش نشان دهند، به طوری که کمیسیون مستقل حقوق بشر افعانستان (AIHRC)  بیشتر آسیب نبیند. پیش‌بینی مشروط چارچوب پاسخگویی دوجانبه‌ی توکیو[۸] (اینجا را ببینید) به حامیان مالی امکان مانور داده است. این چارچوب دولت را متعهد می‌کند که « … اجازه دهد کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) و نهادهای جامعه مدنی وظایف خود را انجام دهند». با این حال، نشست مقامات ارشد دولت، [نمایندگان] کشورهای حامی، [نمایندگان] سازمان ملل متحد و دیگران که برای بررسی پیشرفت چارچوب  (؟؟) در ماه ژوئیه ۲۰۱۳ برگزار شد، تقریباً بدون هیچ‌گونه پیامی به پایان رسید، در سخنان نماینده‌ی سازمان ملل متحد، دولت افغانستان «تشویق» شده است «اقدامات لازم برای حفظ استقلال» کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) را فراهم کند. (همچنین بیانه‌ی حمایت سازمان عفو ​​بین الملل را در اینجا و همچنین تحلیل این مسأله که چرا پیاده‌سازی چارچوب همیشه مشکل‌ساز بوده است را از اینجا بخوانید.)

برای اینکه حامیان به اقدامی در این زمینه دست بزنند باید حقوق بشر را بالاتر از ملاحظات بیشمار دیگر قرار دهند. این کار ممکن است شبیه شکستن گردو با پتک یا نشان دادن شجاعت و تعهد به آینده افغانستان و یا دخالت خارجی بیجا به نظر آید. نظر پیلای روشن است: [وجود] کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) برای این کشور بسیار مهم است، به خصوص با توجه به اینکه افغانستان با فرصت یکساله از خروج نیروهای بین‌المللی، انتخابات و تغییر رهبری روبرو است.

افغانستان باید خود را به گونه‌ای مهیا کند که اطمینان حاصل شود تغییرات بسیار بزرگی که قرار است تا پایان سال ۲۰۱۴ در این کشور رخ دهد به وخامت جدی در وضعیت حقوق بشر در هیچ کدام از بخش‌های جمعیت، به ویژه زنان رخ نخواهد داد. افغان‌ها در طول ۳۴ سال گذشته به اندازه‌ی کافی از درگیری، کشتار، آوارگی، گرسنگی، حرص و آز و محرومیت رنج برده‌اند. ما همه، تلاش دوچندان برای اطمینان از تحقق حقوق بشر، که همه شایسته‌ی آن هستند را به این مردم مدیونیم.

در حالی که کمیسیون با کاهش رتبه، از دست دادن همزمان حسن سابقه و همچنین از دست دادن بودجه مواجه است همه‌ی این عوامل به صورت جدی توانایی فعالیت را از آن می‌گیرد؛ هنگامی که وجود یک نهاد مستقل، معتبر و دیده‌بان ملی حقوق بشر بیش از پیش اهمیت می‌یابد.

ضمیمه

مصاحبه مطبوعاتی

کابل – سه شنبه، ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۳

شرکت کنندگان: – کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، ناوی پیلای – مدیر بخش حقوق بشر، ژرژت گانیون[۹]- سخنگوی دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر[۱۰] OHCHR، روپرت کلویل[۱۱] – رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان AIHRC، سیما سمر – سخنگوی دفتر معاونت سازمان ملل در افغانستان[۱۲] UNAMA، نظیف الله سالارزی[۱۳]

نظیف الله سالارزی: صبح بخیر. به کنفرانس مطبوعاتی ما خوش آمدید . من به طور خلاصه به معرفی سخنرانان مهمان امروز خواهم پرداخت و ادامه برنامه را به روپرت می‌دهم که نکاتی را به صورت خلاصه بیان کند.

• ناوی پیلای، کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد
• دکتر سیما سمر، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان AIHRC
• ژرژت گانیون، مدیر واحد حقوق بشر دفتر معاونت سازمان ملل در افغانستان UNAMA، و
• روپرت کلویل، که برنامه را پی خواهد گرفت. لطفاً.

روپرت کلویل: بسیار متشکرم . فقط برای توضیح بسیار مختصر از آنچه کمیساریای عالی قصد انجام آن را دارد بیانه‌ای خواهم خواند. از آنجا که این بیانه نسبتاً طولانی است و نیاز به ترجمه آن را طولانی‌تر می‌کند از شما طلب صبر و شکیبایی دارم. این کنفرانس، کنفرانس مطبوعاتی پایانِ بازدید و بیانیه است. این بیانیه بسیار مهم است زیرا سند نهایی است.

ناوی پیلای: صبح بخیر و با تشکر از شما برای اینکه [به اینجا] تشریف آوردید .

این اولین سفر من به افغانستان است، اما این سفر به دنبال سفر طولانی یکی از مقامات ارشد من، معاون دبیر کل سازمان ملل در امور حقوق بشر،ایوان سیمونوویچ[۱۴]،در سال ۲۰۱۱ است. در حالی که حضور در کابل و دیدن توسعه‌ی شهری از سال ۲۰۰۱ لذت‌بخش است، انسان تنها می‌تواند نگاهی زودگذر به پایتخت یک کشوری پرتنوع و پرچالش مانند افغانستان داشته باشد. از اینکه در این دیدار امکان ملاقات با مردم در سایر شهرها و نقاط افغانستان نبودم متأسفم .

با این حال، واحد حقوق بشر UNAMA شامل کارکنان ارشد از دفتر من و ۸۰ نفر از پرسنل حقوق بشر در ۱۲ مکان در سراسر کشور به صورت روزانه با مردم در تماس هستند. واحد حقوق به من و نماینده‌ی ویژه‌ی دبیرکل سازمان ملل[۱۵] SRSG نیز گزارش می‌دهد. این واحد گزارش های متعدد در مورد مسائل کلیدی، از جمله حفاظت از شهروندان، خشونت علیه زنان، بازداشت و شکنجه تهیه و ارائه می‌کند. من در طول این دیدار با دیدن پشتیبانی قوی نماینده‌ی ویژه‌ی فعلی دبیرکل سازمان ملل از واحد حقوق بشر -در واقع کل مسئله حقوق بشر- و اطلاع از اینکه به گفته‌ی مقامات افغان این گزارش‌ها برای کمک به آن‌ها در شناسایی مشکلات سیستمی و شکاف‌های موجود در عملیات اجرایی مفید بوده است، بسیار دلگرم شدم.

من در این بازدید بر سه موضوع اصلی تمرکز داشتم که بر اساس برخی نگرانی‌های موجود در این دوره‌ی بسیار مهم منتهی به انتخابات ریاست جمهوری در ماه آوریل آینده و همچنین برنامه‌ی خروج سریع نیروهای بین المللی کمک حافظ امنیت[۱۶] (ISAF) در نیمه دوم سال ۲۰۱۴ مورد توجه قرار گرفته بود.

افغانستان به وضوح در برهه‌ی حساس گذار سیاسی، امنیتی و اقتصادی تا سال ۲۰۱۴ است که همه‌ی این موارد بر حقوق شهروندان تأثیر خواهد گذاشت. دستاوردهای حقوق بشری زیادی در طول این ۱۲ سال وجود داشته است، اما این دستاوردها بسیار متزلزل و شکننده هستند و بسیاری از افغان ها از اینکه وضعیت کلی حقوق بشر در جبهه‌های مختلف رو به وخامت گذاشته است ابراز نگرانی می‌کنند.

در طول دو روز گذشته من این مسائل را با رئیس جمهور حامد کرزای، وزرای امور خارجه و داخله، مدیر امنیت ملی و معاون رئیس دادگستری دیوان عالی کشور در میان گذاشته‌ام؛ با رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) و اعضای نهادهای مدنی از جمله چندین سازمان چتر کلیدی به نمایندگی از گروه‌های بزرگ سازمان‌های غیردولتی در سراسر کشور دیدار داشتم. همچنین با جامعه دیپلماتیک و با معاون فرمانده نیروهای حافظ صلح (ISAF) و نماینده‌ی ارشد سازمان پیمان آتلانتیک شمالی[۱۷] (NATO) در امور غیرنظامیان ملاقات داشته ام.

اولین هدف من تمرکز بر اهمیت حصول اطمینان از تثبیت این دستاوردها به جای تضعیف آن‌ها بوده است. این مهم در سایه عزم و شجاعت رئیس جمهور و دولت او، هزاران کارمندان دولت در هر دو سطح ملی و استانی و همچنین فعالان جامعه مدنی افغانستان و رسانه‌های این کشور به دست می‌آید. آنها باید نه تنها در برابر افزایش فشارهای سیاسی که با نزدیک شدن به انتخابات شدت می‌گیرد، بلکه در برابر تاریخچه‌ی شوم افزایش شدید تعداد تلفات غیرنظامیان در طی شش ماه اول سال ۲۰۱۳ استوار و پابرجا بمانند.

دلایل بروز این [اتفاقات و ناآرامی‌ها] افزایش استفاده بی‌رویه از وسایل انفجاری دست‌ساز به همراه افزایش کشتار هدفمند غیرنظامیان، به خصوص مقامات دولتی، به وسیله‌ی نیروهای ضد دولتی است. اگر چه اکثریت قریب به اتفاق کشتار غیرنظامیان توسط نیروهای ضد دولت انجام می شود، تعداد تلفات غیرنظامیان ناشی از اعمال نیروهای مختلف امنیتی افغان از جمله پلیس نیز افزایش یافته است. اینجانب در گفتگو با وزیر جدید کشور و مدیر امنیت ملی، تنها چند ساعت پس از معرفی آن‌ها به مجلس عوام، تأکید خود را بر نیاز به تلاش برای کاهش تعداد غیر نظامیان کشته و مجروح شده در عملیات نظامی و پلیس اعلام کردم. این مقامات [در پاسخ] به این واقعیت غم‌انگیز اشاره کردند که نیروهای امنیتی خود از یک جریان ثابت تلفات توسط گروه‌های مسلح رنج می‌برند.

[نقطه‌ی] دوم تمرکز من بر مسئله‌ی خشونت علیه زنان است. قانون رفع خشونت علیه زنان یک دستاورد بسیار مهم است. با این حال، پیاده‌سازی این قانون به ویژه در مناطق روستایی و با توجه به مقاومت پلیس در منع قانونی خشونت بسیار کند و تکه تکه بوده است. [به علاوه] دادستان‌ها و دادگاه‌ها نیز برای به اجرا درآوردن حمایت‌های قانونی موجود در قانون بسیار کند عمل می‌کنند .

خشونت علیه زنان در این خطه همچنان باقی است و من از مقامات مربوطه درخواست می‌کنم حداکثر تلاش خود را برای بالا بردن سرعت و بهبود اجرای این قانون مهم که با فرمان رئیس جمهور حامد کرزای در سال ۲۰۰۹ به تصویب رسید، صرف کنند. از آگاه‌سازی توسط مقامات بالا دلگرم‌کننده است اما این آگاه‌سازی به ویژه در مناطق روستایی باید فزونی یابد و تعهد به اجرا و بهبود آن سرلوحه‌ی کار قرار گیرد. من همچنین متوجه وجود نگرانی‌های گسترده در میان گروه‌های جامعه مدنی از توقف حرکت در پیشبرد حقوق زنان و یا حتی پسرفت در آن، شدم.

من از رئیس جمهور کرزای برای اعلام موضع قاطعانه در برابر استفاده از شکنجه در بازداشتگاه‌های افغانستان قدردانی می‌کنم. من دولت، و همچنین از معاون رئیس دیوان عالی کشور درخواست می‌کنم برای اطمینان از اینکه مواردی که در آن از شکنجه برای گرفتن اعتراف استفاده شده است، [اعترافات] به کناری نهاده شود و عاملان شکنجه تحت تعقیب قرار می‌گیرند با قاطعیت بیشتری عمل کند. تا زمانی که این اتفاقات به صورت روزانه تکرار می‌شوند، کاهش حجم زیاد شکنجه‌ای که امروز در افغانستان شاهد آن هستیم بعید می‌نماید. جایی که ما اطلاع داریم، تا کنون حتی یک مورد موفق پیگرد قانونی یک کارمند دولت به خاطر اعمال شکنجه، نداشته است و تعداد کمی، اگر وجود داشته باشد، بازجویی دقیق انجام شده که به تعقیب این افراد منتهی شده است .

سومین موضوع اصلی مورد بحث در طول دیدارم آینده کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) است. این نهاد بسیار مهم ملی، در زمانی بسیار کوتاه پس از برپایی، موفق به کسب مجوز رسمی وضعیت ‘A’ بر اساس اصول پاریس[۱۸] شده بود.

وضعیت کمیسیون مستقل حقوق بشر (AIHRC) در ماه نوامبر طی یک بررسی بسیار دقیق به صورت فرا منطقه‌ای شامل ۱۶ نهاد ملی دارای وضعیت A، که با عنوان کمیته‌ی بین‌المللی هماهنگی شناخته می‌شود، مورد ممیزی قرار می‌گیرد. درحال حاضر نگرانی جدی وجود دارد – که من اکنون با شما در میان می‌گذارم- که فرایند اخیر که منجر به انتصاب پنج عضو جدید کمیسیون شده، به اندازه‌ای معیوب است که به تنهایی می‌تواند منجر به از دست دادن وضعیت “A” کمیسیون شود. این امر می تواند یک شکست بسیار جدی و تأسف‌بار برای یکی از قابل‌توجه‌ترین دستاوردهای دولت افغانستان در حال حاضر در زمینه‌ی حقوق بشر تلقی شود. ضروری است که کمیسیون تقویت شود نه تضعیف؛ و من از رئیس جمهور حامد کرزای که در موقعیت اصلاح این مشکل است تقاضای جدی داردم که حداکثر تلاش خود را برای تقویت موقعیت کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) قبل از دسیدن موعد دوماهه‌ی ممیزی مبذول دارد.

به طور خلاصه، من این سفر به افغانستان را با احساسات پیچیده‌ای به پایان می‌برم. در این فاصله در بعضی جلسات خوب شرکت کردم، و برخی تعهدات مهم را به ویژه از زبان دو تن از رؤسای جدید در سمت‌های امنیتی شنیدم. اما نگرانی من این است که بهبود وضعیت حقوق بشر نه تنها به اوج نگرفته بلکه سرعت حرکت نزولی آن نیز در حال کم شدن نیست. علاوه بر مسائلی که در حال حاضر مطرح کردم، مسائل مرتبط مانند بهبود [اجرای] عدالت، توسعه، رفع فقر و [اعطای] حقوق اقتصادی نیز نیازمند پیگیری و توجه مداوم در سال‌های پیش رو دارد.

من مصرانه از رئیس جمهور کرزای و دولت او تقاضا دارم که تلاش مضاعفی را در دستور کار خود قرار دهند تا اطمینان حاصل شود که دستاوردهای حقوق بشر در ۱۲ سال گذشته در طول این چند ماه قبل از انتخابات قربانی مصالح سیاسی نشود.

افغانستان باید خود را به گونه‌ای مهیا کند که اطمینان حاصل شود تغییرات بسیار بزرگی که قرار است تا پایان سال ۲۰۱۴ در این کشور رخ دهد به وخامت جدی در وضعیت حقوق بشر در هیچ کدام از بخش‌های جمعیت، به ویژه زنان رخ نخواهد داد. افغان‌ها در طول ۳۴ سال گذشته به اندازه‌ی کافی از درگیری، کشتار، آوارگی، گرسنگی، حرص و آز و محرومیت رنج برده‌اند. ما، همه، تلاش دوچندان برای اطمینان از تحقق حقوق بشر، که همه آن‌ها شایسته‌ی آن هستند را به این مردم مدیونیم. افغانستان خود پیشگام در مسائل حقوق بشر بوده است: این کشور یکی از کشورهای مسئول در گروه اولیه‌‌ی ایجاد منشور سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۶ و اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر در سال ۱۹۴۸ بوده است. وقت آن است که مردم این کشور از سیستمی که دولت خودشان در سال‌های دور در ایجاد آن همکاری کرده است، نفع کامل ببرند.

متشکرم.

پرسش و پاسخ

تلویزیون طلوع [ ترجمه از زبان دری]: اول از همه، من ورود شما به افغانستان را خوشامد می‌گویم . و دوم اینکه، می خواهم ارزیابی شما را از وضعیت کلی حقوق بشر در افغانستان بدانم. شما بر اساس ارزیابی خود تا چه اندازه آن را رو به زوال می‌دانید؟ در مرحله دوم، [همانطور که می‌دانید] در حال حاضر مذاکرات صلح در جریان است، نگرانی‌های شما در مورد حقوق بشر و به ویژه حقوق زنان در صورت بازگشت طالبان چه خواهد بود؟ به علاوه شما متذکر شدید که ساختار کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) باید مورد تجدید نظر قرار گیرد؛ اگر خود دولت در کار کمیسیون حقوق بشر دخالت کند، که چند وقت پیش این اتفاق افتاد، به کمیسیون اجازه انتشار یکی از گزارش هایش را که بر اساس برخی از اسناد تهیه شده است نخواهد داد. می‌خواهم تصمیم شما را پس از ارزیابی بازبینی وضعیت کمیسیون حقوق بشر بدانم.

ناوی پیلای: این‌ها سؤالات بسیار زیادی هستند! برای این است که من شخصاً برای ارزیابی وضعیت به اینجا آمدم. به همین دلیل است که من به دنبال دریافت تضمین دوباره از سوی دولت هستم که دستاوردهای حقوق بشر در ۱۲ سال گذشته از بین نخواهد رفت. بنابراین، به نظر من، پیشرفت‌های قابل ستایشی در بعضی حوزه‌ها در طول ۱۲ سال گذشته وجود داشته است، اما من نگرانی جدی دارم که وضعیت حقوق بشر در این کشور رو به وخامت است .

من تا به حال با فعالان جامعه مدنی بحث‌های طولانی داشته‌ام. آن‌ها آن برای من روشن کردند که احساس می‌کنند دستاوردهای ۱۲ سال گذشته در زمینه‌ی حقوق بشر در معرض خطر هستند و حتی این خطر وجود دارد که این وضعیت حقوق بشر پس از این گذارها خلاف جهت دستاوردهای پیشین حرکت کند؛ یکی از نمونه ها کاهش سهم زنان در مناصب سیاسی انتخابات استانی است که از ۲۵ درصد به ۲۰ درصد کاهش یافته است.

همان طور که گفتم برای من همچنین این نگرانی وجود دارد که تعداد تلفات غیرنظامیان درشش ماه اول امسال افزایش یافته است و همچنین به نظر می‌رسد تلاش‌هایی برای تضعیف فعالیت‌های حمایت از حقوق زنان در جریان است زیرا اساسنامه رفع خشونت علیه زنان به اجرا در نیامده است. شکنجه هنوز هم یک مشکل مستمر در بازداشتگاه هایی است که توسط افغان‌ها اداره می‌شود و بیم دارم که انتصاب‌های اخیر در کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) به تضعیف این نهاد بیانجامد. معیاری که بر اساس اصول پاریس برای انتخاب اعضا به آن استناد می‌شود این است که شخص منصوب باید مستقل باشد و درک درستی از مسائل مربوط به حقوق بشر و حداقلی از تجربه در این زمینه در کارنامه‌ی فعالیت‌های خود داشته باشد.

بنابراین، اکنون لحظه‌ای است که فعالیت‌های مرتبط با حقوق بشر باید تقویت شود نه و یا قربانی [سایر مسائل]. دولت افغانستان در بسیاری از بیانیه‌ها تعهد خود را برای تقویت حقوق بشر اعلام کرده است که این مسأله اطمینان‌بخش است اما در حال حاضر، عمل و اقدام بیش از هر زمان دیگری مورد نیاز است .

نیویورک تایمز: من فکر می‌کنم شما در مورد حقوق بشر با رئیس جمهور کرزای صحبت کردید. او به شما چه گفت؟ آیا او به شما هیچ امیدی که او مایل به خنثی‌سازی آسیب‌های به وجود آمده است، داد؟

ناوی پیلای: خوب، من دلیل‌های قانع‌کننده‌ای برای او آوردم. من امیدوارم که او در این باره بازنگری خواهد کرد. او به طور خاص نگفت که این کار را خواهد کرد. برنامه‌‌‌ی حقوق بشر، دستور کار مربوط به افغان‌هاست همان طور که کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) موضوعی مربوط به آنان بوده است؛ تا این زمان که مؤسسه‌ای معتبر در این زمینه پیشبرد این برنامه را در دستور کار خود قرار داده است. رئیس جمهور در اینکه حقوق بشر برای افغانستان بسیار مهم است با من موافق است و به همین دلیل از او انتظار می‌رود که نگرانی‌های موجود در مورد حقوق بشر را برطرف کند. من پیش از سفر به اینجا نگرانی خود را از انتصاب‌های جدید کمیسیون به صورت علنی عنوان کردم و خواستار آن شدم تا پیش از موعد ممیزی دوره‌ای این نهاد به این مشکلات رسیدگی شود تا ممیزی به کاهش رتبه‌ی کمیسیون منجر نشود. اگر کمیسیون کاهش رتبه یابد آسیب‌های متعددی متوجه آن خواهد شد و کمک‌های مالی به آن نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد .

بی بی سی: آیا می‌توانم نظر شما را در مورد احتمال برگزاری دادگاه جنایات جنگی برای جنگ‌سالاران سابق که اکنون در افغانستان در قدرت، و بعضاً در مناصب بالا بر مسند، هستند بدانم؟ از نظر جامعه‌ی مدنی اقدامات جنایت‌باری به خصوص در دهه‌ی ۹۰ میلادی رخ داده است.

ناوی پیلای: اجازه بدهید اعلام کنم که من همواره به عنوان کمیساریای عالی حقوق بشر نظر خود را اعلام کنم که عدالت یک جزء بسیار ضروری صلح است و جنایات گذشته باید همانند مواردی که در حال حاضر مورد بررسی قرار گرفته‌اند، مورد تحقیق و تفحص قرار گیرند. در گفتگوهایی که با رئیس جمهور داشتم، متوجه تأکید او بر مسأله‌ی صلح شدم، بنابراین در مقابل خواستار جلوگیری از قربانی کردن حقوق بشر و عدالت در مقابل مصلحت‌اندیشی‌های سیاسی شدم.

بی بی سی: پس شما از [این] محاکمات هنگامی که جنبشی واقعی از جانب مردم برای برگزاری آن‌ها وجود داشته باشد حمایت می‌کنید؟

ناوی پیلای: من از انجام تحقیقات، پیگرد قانونی و محاکمه پشتیبانی می‌کنم .

الجزیره انگلیسی: شما قبلاً گفتید و در بیانیه خود ذکر کردید که احساس می‌کنید مصرانه باید از قربانی شدن دستاوردهای حقوق بشر در ۱۲ سال گذشته در مقابل مصلحت‌اندیشی‌های سیاسی جلوگیری شود. آیا فکر می کنید این حقوق، به ویژه حقوق زنان، واقعاً به احتمال زیاد قرار است قربانی انتخابات سال آینده شود؟ آیا حقوق بشر قرار است سال آینده به یک مسئله مهم تبدیل شود یا آیا شما نگرانید که مردم آن را در مقابل موضوعی جون بقای سیاسی قرار است از یاد ببرند؟ به خصوص با توجه به در نظر گرفتن خطرات ناشی از تقویت و یا نفوذ قدرت [ نامفهوم ]

ناوی پیلای: در تمام مذاکراتم، و به ویژه در گفتگو با با رئیس جمهور کرزای، مفاهمه‌ای در بخشی از دولت وجود دارد که زنان و کودکان بیشتر در جنگ رنج برده‌اند. جامعه‌ی مدنی یا فعالانی که من با آن‌ها صحبت کردم به شدت نگران از دست دادن حقوق خود هستند و به خاطر این موضوع من مسأله‌ی مصلحت سیاسی را ذکر کردم – که حقوق زنان به طور خاص نباید قربانی شود و آن‌ها باید به صورت ویژه محافظت [و حمایت] شوند. بنابراین می‌خواهم برخی از مواردی که در این جلسات مطرح شد را برای شما تکرار کنم: که هر روند صلحی باید فراگیر باشد تا استمرار یابد و به ایجاد یک افغانستان باثبات منجر شود و این بدان معناست که باید مشارکت کامل و فعال زنان در تمام جنبه‌های هر روند صلح تضمین شود. وزیر امور خارجه شخصاً اعلام کرد که زنان افغان متحمل رنج زیادی در درگیری‌های مسلحانه شده‌اند و من به همین دلیل یک راه‌حل حل و فصل مناقشه را گنجاندن کامل زنان [در این برنامه‌ها] می‌دانم .

رویترز: حق رای است از حقوق اساسی بشر است. دیروز، رئیس جمهور انتصاب پنج عضو کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی را اعلام کرد. آیا شما در مورد این واقعیت که همه‌ی این پنج نفر به کرزای یا دو معاون او رابطه‌ی نزدیکی دارند، نگرانید؟

[ناوی] پیلای: خب، این یک سؤال باید خطاب به رئیس کمیسیون حقوق بشر، که در اینجا حضور دارد مطرح شود. اما من آن را مطرح کردم و [فعالان] جامعه‌ی مدنی به من از وجود لیستی از ۶۰ نام خبر دادند که هیچ یک از آن‌ها انتخاب نشدند.

رویترز: آیا شما از انتصاب این پنج نفر نگرانید؟

[ناوی] پیلای: من این نگرانی را مطرح کردم، اما در حال حاضر قرار است این مسأله توسط کمیته‌ی هماهنگی کمیسیون‌های ملی حقوق بشر مورد بررسی قرار گیرد .

سیما سمر: با تشکر بسیار از همه‌ی شما و به خصوص از کمیساریای عالی حقوق بشر برای دیدار از افغانستان و همچنین تأکید ایشان بر تقویت کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان (AIHRC) .

با توجه به انتصاب‌های انجام شده در کمیسیون شکایات انتخاباتی[۱۹] (ECC) قانون ساختاری جدید اجازه می‌دهد کمیته‌‌ی منتخبی متشکل از نمایندگان مجلس سنا، مجلس عوام، دادگاه عالی، کمیسیون مستقل حقوق بشر، و همچنین رئیس کمیسیون نظارت بر قانون اساسی و یک نماینده از فعالان جامعه مدنی، لیستی از ۱۵ نامزد را به رئیس جمهور ارائه دهند و سپس رئیس جمهور به شش از میان این ۱۵ نفر، ۶ نفر را انتخاب کند. اینکه چه کسی قرار است توسط رئیس جمهور انتخاب شود واضح است که رئیس حمهور آن‌هایی را که دو موردشان شناخت دارد را انتخاب می‌کند. به عنوان یک شهروند این کشور، من [این رویه را] در مقابل حالتی که یک فرد در مورد انتصاب‌ها تصمیم بگیرد، یک گام مثبت رو به جلو تلقی می‌کنم. رأی دادن حق هر شهروند در هر کشوری است و مشارکت مردم در انتخابات شفافیت امنیت انتخابات  را تضمین می‌کند.

ژرژت گاگنون: می‌توانم سؤال شما را شفاف‌تر بیان کنم؟ کمیساریای عالی در مورد انتصاب کمیسیون حقوق بشر و نه کمیسیون انتخابات مذاکره کرده است. دفتر معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (UNAMA) به زودی بیانه‌ای در این باره صادر خواهد کرد.

Dismantling Human Rights in Afghanistan: The AIHRC facing a possible downgrading of status

ترجمه: آسیه حائری

---

Tags: افغ, حقوق بشر, حقوق زنان, خشونت علیه زنان